حالا که فکرش را می‌کنم...
خودنگاری‌های بهاره آروین

انجمن جامعه‌شناسی ایران پس از وقوع جنگ دوازده‌روزه، اقدام به برگزاری سلسله نشست‌هایی جهت بازخوانی اجتماعی این واقعه کرد. نشست نهم روز دوشنبه هفتم مهرماه ۱۴۰۴ با عنوان «جنگ و پساجنگ» برگزار شد. بهاره آروین که به‌عنوان سخنران در این نشست حضور داشت، با انتخاب عنوان « جنگ و پساجنگ؛ توصیفی از تجربه جمعی زیستن در ابهام و تعلیق» برای سخنرانی خود، نکاتی به شرح زیر بیان کرد:

در نشستی که به‌مناسبت ۸ مارس روز جهانی زن از سوی مدرسه آزادفکری برگزار شد، بهاره آروین تحلیلی پیرامون موضوع «زنان ایرانی و تحمیل تغییرات به حکومت»‌ ارائه داد. فاطمه صادقی، زهرا اردکانی و فاطمه علمدار نیز به بیان دیدگاه‌های خود پیرامون چالش‌های برابری جنسیتی در مناصب سیاسی پرداختند. ویدئوی کامل این نشست را می‌توانید در سایت آپارات مشاهده فرمایید.

نشست تخصصی «داده عمومی، کالای عمومی خیر عمومی» در تاریخ شش بهمن‌ماه ۱۴۰۳ به همت شهر کتاب مرکزی و با همکاری گروه روش‌شناسی و روش‌های تحلیل انجمن جامعه‌شناسی ایران و مدرسه پردازش و تحلیل داده دقیقه با حضور بهاره آروین، فرهان خان‌میرزایی، شمیم طاهری، حسین ملک‌نژاد، مهدی هداوند و محمد وصال در تاریخ ششم بهمن‌ماه ۱۴۰۳ برگزار شد. برای مشاهده فایل تصویری این نشست می‌توانید به سایت آپارات مراجعه نمایید.

در این نشست که در روز ۳۱ تیر ۱۴۰۳ با حضور دکتر محمدجواد ظریف، دکتر ابوالفضل دلاوری، دکتر غلامرضا ازکیا، دکتر حسین سلیمی، مهندس عباس عبدی و دکتر محمد فاضلی در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد، بهاره آروین در گفتاری با عنوان «گفتمان‌ها چیستند و چگونه برساخته می‌شوند؟» گفتمان دولت‌ها را مجموعه‌ای از دال‌های مفهومی دانست که دولت‌ها با فراخوانی آنها در اذهان مردم به یاد آورده می‌شوند. وی با اشاره به مثال‌هایی از دولت‌های گوناگون بعد از انقلاب گفت: «مثلاً دولت آقای خاتمی با مفاهیمی چون توسعه سیاسی و جامعه مدنی، دولت آقای احمدی‌نژاد با گفتمان عدالت و عبارت‌هایی مانند آوردن نفت بر سر سفره‌های مردم و دولت آقای روحانی با برجام به یاد آورده می‌شود.»

وی در ادامه با بیان این استدلال که تکرار صرف مجموعه‌ای از مفاهیم توسط رئیس‌جمهور یا نیروهای فکری اطراف او، موجب ساخت گفتمان نخواهد شد، گفت: «آنچه باعث اتصال این مجموعه مفاهیم در قالب گفتمان می‌شود تحولی اساسی است که تا پیش از آن وجود نداشته و نسبت مفهومی و عملی با آن مجموعه مفاهیم تکرارشونده برقرار می‌کند. مثلاً در دولت آقای خاتمی، شکل‌گیری شوراهای شهر و روستا و در دولت آقای احمدی‌نژاد واریز یارانه‌های نقدی، این تحول اساسی مرتبط با دال‌های مفهومی را رقم زده است. این اقدامات فراتر از اقدامات روزمره دولت‌ها بوده و تحولی بودن آنها به‌ویژه با شکل‌دهی به تعداد زیادی از ذی‌نفعان پایدار شده است.»

سیمافکر که چند سالی است فعالیت خود را با عنوان ویدئو رسانه فرهنگ و سیاست ایران آغاز کرده است در آستانه انتخابات دوره چهاردهم ریاست جمهوری، با همکاری خانه اندیشه‌ورزان سلسله نشسست‌هایی را با عنوان «دولت چهاردهم» برگزار کرد. در دومین برنامه از این سلسله نشست‌ها که با عنوان «آینده سیاسی ایران» برگزار شد، موضوع نسبت میان وضعیت روحی انسانی ایرانی و انتخابات ریاست جمهوری مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
در این نشست که روز پنجشنبه ۳۱ خرداد ۱۴۰۳ با حضور محمدجواد روح، علیرضا شفاه، سیدعلی کشفی و سیدعلی سیدان برگزار شد، بهاره آروین ضمن اظهارنظر پیرامون موضوع مورد بحث، نظم سیاسی موجود در ایران را حاوی خردی جمعی دانست که همواره امکان تغییر درون سیستم را فراهم می‌آورد و همین امر همواره پتانسیل ایجاد و حفظ امید در جامعه را با خود به‌همراه دارد.
فایل تصویری کامل این نشست را می‌توانید در آپارات مشاهده فرمایید.

فایل صوتی

آیا زنان در عرصه سیاست در جایگاه مطلوبی قرار دارند؟

در ابتدای این نشست زهرا سادات رضوی علوی دبیر نشست، هدف مجموعه سهیبا از برگزاری نشست را این‌گونه عنوان کرد: یکی از دلایلی که موضوع زنان در هزارتوی سیاست را انتخاب کردیم این بود که از دوران دانشجویی دغدغه ورود و حضور جدی و اثرگذار زنان در عرصه سیاست؛ چه در مناصب سیاسی و چه در عرصه کنشگری را داشتیم. اما هرچقدر جلوتر رفتیم موانعی را احساس کردیم. امروز حول دغدغه خودمان این نشست را برگزار کردیم و این دغدغه را پیوند زدیم به فضای دانشجویی؛ دختران دانشجو حتماً دغدغه‌هایی دارند. وقتی فعال دانشجویی می‌شوند و وارد این عرصه می‌شوند برایشان مهم است که پله‌های بعدی و اثرگذاری قوی خودشان را ببینند. اما آیا در شرایط موجود در وضعیت مناسب سیاسی برای خانم‌ها هستیم؟ و چطور باید این مسیر را طی کنیم؟ سؤال من این است که جایگاه و نقش زنان در عرصه سیاست در امروز جامعه چگونه ارزیابی می‌شود؟ آیا به نظر شما در جایگاه مطلوبی هستیم؟

فاطمه قاسم‌پور ضمن تأکید بر اهمیت مسئله حضور زنان در عرصه سیاست‌گذاری گفت: شاید برای من واژه زنان در سیاست‌گذاری خیلی جذاب‌تر از حضور زنان در سیاست باشد. بحث حضور زنان در سیاست‌گذاری و در عرصه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در کشور بحث بسیار مهمی است. دی ماه سال گذشته هم که اقشار مختلف بانوان خدمت رهبری انقلاب رسیدند؛ حضرت آقا در این جلسه پیرو مطالباتی که جامعه زنان مطرح کردند، فرمودند: این مسئله ذهن من را هم به خودش مشغول کرده است. بنابراین مسئله، مسئله مهمی است و باید جلسات مهم اندیشه‌ورزی برای آن گذاشته شود تا درباره الگوی مناسب برای حضور زنان در عرصه سیاست و سیاست‌گذاری صحبت شود.

قاسم‌پور به مسئله حضور کمّی زنان در عرصه سیاست اشاره کرد و گفت: اگر حضور زنان در عرصه سیاست را به‌لحاظ کمّی در نظر بگیریم؛ میزان بالایی نیست. ولی مسئله این است که فکر می‌کنم قبل از هر چیز ما باید یک بازخوانی کنیم تا ببینیم حضور زنان در عرصه سیاست به چه نسبتی باید اتفاق می‌افتاده؟ و آن چیزی که باید اتفاق می‌افتاده چقدر محقق شده و چقدر برای رسیدن به مطلوبمان فاصله داریم؟ مسئله حضور کمّی زنان در سیاست می‌توانم بگویم مسئله اصلی ما نیست هرچند قائل هستم مسائلی در کشور وجود دارد مثلاً بعضی مسائل فرهنگی و اجتماعی که حضور زنان برای آن مسائل پیشران است و زنان در آن نقش مستقیم، ویژه و بی‌بدیلی دارند. اما ما باید ابتدا پرسش را بازخوانی کنیم اینکه حضور زنان در این عرصه با چه رویکرد و نگاهی بوده؟

دانشگاه از مهم‌ترین نهادهای تولید علم و نقش‌آفرین در توسعه پایدار است؛ اما این نهاد برای احیا و به‌روز شدن خود همیشه به فعال بودن فضای نقد و تحلیل و پژوهش و ارتقای ساختار و وضعیت آموزش و نحوه جذب اساتید و دانشجو نیازمند است. بر همین اساس، اتاق گفت‌وگوی شفقنا در مصاحبه‌ای تفصیلی با دو استاد دانشگاه دکتر بهاره آروین و دکتر مقصود فراستخواه به بررسی و آسیب‌شناسی وضع موجود در دانشگاه پرداخت.