شفافیتی که به کاهش فساد ختم می‌شود

یادداشت بهاره آروین در روزنامه اعتماد

اصلی‌ترین دستاورد شورای پنجم دفاع از منافع عموم شهروندان تهرانی بود که با ایجاد چند زیرساخت مهم در مجموعه مدیریت شهری محقق شد. مهم‌ترین زیرساختی که شورای پنجم ایجاد کرد شفافیت بود که به جلوگیری از هدررفت منابع شهر کمک کرد. شفافیت تصمیمات و اقداماتی را که ممکن بود به نفع گروه‌های ذی‌نفع گرفته شود و به ضرر منفعت عمومی باشد به حداقل رساند. به عنوان مثال یکی از مصادیق شفافیت که در شورای شهر تحقق یافت این بود که در طول چهار سال هیچ‌یک از جلسات صحن به صورت غیرعلنی برگزار نشد. به‌علاوه در این چهار سال آرای اعضای شورای شهر شفاف بود و تمام جلسات به‌صورت زنده در سایت شورا و شبکه‌های اجتماعی پخش می‌شدند؛ این در حالی است که طی دوره‌های گذشته در جلسات غیرعلنی بعضا تصمیمات مهمی گرفته می‌شد که تنها منفعت برخی افراد و گروه‌ها را محقق می‌ساخت. دستاوردهای شفافیت در مجموعه مدیریت شهری به حفظ منافع و حقوق عمومی کمک کرد. به عنوان مثال برای حفظ باغات مصوبه برج‌باغ‌ها در شورا لغو شد؛ این فرآیند برخلاف دوره‌های قبلی مدیریت شهری بود که باغات شهر در جلسات غیرعلنی آنها از بین رفت.

بیشتر بخوانید

درآمدهای حاصل از برج میلاد برای نخستین بار شفاف خواهد شد

عضو شورای شهر تهران از تصویب ردیف درآمدی برای برج میلاد در سال ۱۴۰۰ خبر داد و گفت: پیش از این ۸۵ درصد از درآمدهای حاصل از برج میلاد نه ردی در بودجه شهرداری داشت و نه ردی در بودجه شرکتی این شرکت و سالانه به شکلی غیرشفاف، در قالب حساب‌های فی‌مابین شهرداری و شرکت برج میلاد تسویه می‌شد.
بهاره آروین در گفتگو با خبرنگار همشهری آنلاین با اشاره به پیشنهاد کمیته شفافیت و شهر هوشمند مبنی بر اختصاص ردیف درآمدی مشخص به درآمدهای حاصل از برج میلاد در بودجه ۱۴۰۰ شهرداری تهران اظهار داشت: پس از تذکر چند ماه پیش بنده مبنی بر نبود شفافیت مالی در فرآیندهای ثبت درآمد و هزینه برج میلاد، مجتبی حسینی توسل، مدیرعامل فعلی برج میلاد که برخلاف رویه مدیران قبلی با رویکردهای شورای شهر پنجم درخصوص شفافیت هم‌سویی جدی دارد، طی مکاتبات با شهرداری تهران خواستار آن شد که این عدم شفافیت از طریق اختصاص ردیف‌های درآمدی و هزینه‌ای مشخص به برج میلاد در بودجه عمومی شهرداری رفع شود.
رییس کمیته شفافیت و شهر هوشمند ادامه داد: با این وجود متاسفانه بازهم برای ایجاد این ردیف درآمدی مقاومت‌هایی از سوی شهرداری صورت گرفت و با اینکه انتظار می‌رفت اداره کل بودجه و معاونت برنامه‌ریزی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ این ردیف درآمدی را اضافه کنند، از انجام این اقدام شفافیت‌بخش خودداری کردند.
آروین افزود: به هر حال در جریان بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۰، پیشنهاد یادشده با پیگیری‌های مدیرعامل شرکت برج میلاد و کمیته شفافیت و شهر هوشمند ابتدا در کمیسیون بودجه و سپس با همراهی اعضای شورای شهر در کمیسیون تلفیق و صحن علنی شورای شهر تهران به تصویب رسید. با این مصوبه، درآمدهای حاصل از برج میلاد قابلیت ثبت در سامانه مالی شهرداری تهران را پیدا می‌کند و بدین ترتیب رویه غیرشفاف پیشین اصلاح می‌شود.

بیشتر بخوانید
انتشار معاملات متوسط شهرداری تهران در وبسایت شفاف

بهاره آروین در صفحه توییتر خود نوشت:
سقف قراردادهای منتشر شده روی وبسایت شفاف بازهم کاهش یافت و اکنون اطلاعات قراردادهای متوسط (بالای ۴۵ میلیون تومان) در دسترس عموم قرار دارد. پیش از این، اطلاعات قراردادهای بالای یک میلیارد تومان و سپس اطلاعات قراردادهای کلان (بالای ۴۵۰ میلیون تومان) روی شفاف منتشر شده بود.
معاملات متوسط هزینه‌ای از طریق استعلام قیمت انجام می‌شوند؛ به این صورت که قیمت کالا یا خدمت موردنظر حداقل از سه شرکت استعلام می‌شود و کمیسیون معاملات یکی از آن‌ها را برای انعقاد قرارداد انتخاب می‌کند. معاملات متوسط درآمدی نیز از طریق حراج انجام می‌شوند.

بیشتر بخوانید
اصلی‌ترین هدفگذاری‌های شهرداری شیشه‌ای در سال پایانی: شفافیت‌بخشی به حوزه املاک و تمام‌الکترونیک کردن فرایندها

یادداشت بهاره آروین در ویژه‌نامه شهر و شورا – شرق:

اینکه ما از آغاز تحقق شهرداری شیشه‌ای را هدف قرار دادیم چند دلیل مهم داشت.
اولین و مهم‌ترین دلیل این انتخاب جلب اعتماد شهروندان بود. حقیقت این است که مدیریت شهری بدون جلب مشارکت شهروندان در انجام وظایف خود موثر نخواهد بود و پیش‌زمینه این مشارکت، اعتماد است. اما مادامیکه شهروندان به شهرداری بی‌اعتماد باشند مشارکت آنان در حل مسائل شهری از قبیل ترافیک، آلودگی هوا و مدیریت پسماند بسیار بعید خواهد بود. یکی از راه‌حل‌های افزایش اعتماد شهروندان ایجاد شفافیت در پیکره مدیریت شهری است و به همین دلیل هم هست که شفافیت یکی از شاخص‌های اصلی حکمروایی خوب محسوب می‌شود.
عامل دیگری که تحقق شهرداری شیشه‌ای را ضروری می‌نماید، لزوم اشتراک‌گذاری داده‌های شهری با مردم و متخصصان است. مباحث شهری از جمله مسائل پیچیده و چندوجهی است که جز با استفاده از دانش روز و هم‌فکری متخصصان قابل حل نیست. این در حالی است که نهادهای سیاستگذاری و اجرا کمتر به استفاده از دانش آکادمیک اقبال نشان می‌دهند؛ به نظر می‌رسد میان نهادهای سیاست‌گذار و سازمان‌های اجرایی و نهادهای آکادمیک شکافی وجود دارد که یکی از دلایل آن، عدم دسترسی نهادهای آکادمیک به داده‌های معتبر درخصوص وضعیت موجود است. بنابراین یک وجه دیگر از شهرداری شیشه‌ای دسترس‌پذیر کردن این داده‌هاست.
نکته بعدی و مهم‌ترین ضرورت شهرداری شیشه‌ای نیز کاهش فساد و فعال کردن نظارت همگانی است. نظرسنجی‌ها و پژوهش‌های بسیاری نشان می‌دهد که احساس فساد نسبت به شهرداری در جامعه بالاست و مدت‌هاست اصطلاح شهرداریچی به عنوان فردی جا افتاده است که در قبال ساده‌ترین وظایف خود طلب رشوه می‌کند. از این رو شفافیت یکی از ضرورت‌های مهم برای سازمان‌هایی مثل شهرداری تهران شمرده می‌شود؛ چراکه بر مبنای تجربیات جاافتاده جهانی، راه‌حل اصلی کاهش فساد نه در افزایش نظارت متمرکز بلکه در فعال کردن نظارت همگانی است.
ما پروژه شهرداری شیشه‌ای را با چهار محور آغاز کردیم اما وقتی در عمل جلو رفتیم متوجه شدیم هرچه محورها را افزایش دهیم بازهم حوزه‌های مهمی غیرشفاف خواهند بود.

بیشتر بخوانید
ضرورت شفافیت در معیارها و مصادیق سد معبر

لایحه ساماندهی استفاده اصناف از پیاده‌روهای تهران با حضور فعالان اجتماعی بررسی شد.
بهاره آروین شب گذشته در جلسه «بررسی لایحه ساماندهی استفاده اصناف از پیاده‌روهای شهر تهران» که با حضور علی اعطا، دیگر عضو شورای شهر و چند تن از فعالان اجتماعی به صورت مجازی برگزار شد، گفت: همه کسانی که در این جلسه حضور دارند دغدغه‌ای مشترک دارند و کنار هم جمع شده‌اند که اگر راهبرد شورا و شهرداری در قالب لایحه «ساماندهی استفاده اصناف از پیاده‌روهای شهر تهران» مناسب نیست، به جایگزینی مناسب برای حل مساله برسند.
عضو شورای شهر تهران افزود: مساله‌ای که برای حل آن گرد هم آمده‌ایم این است که انبوهی از اصناف مثل رستوران‌ها، فروشگاه‌های لوازم خانگی، فروشگاه‌های مبلمان و … بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای از معابر شهر استفاده می‌کنند؛ به گونه‌ای که در بعضی از نقاط عملا پیاده‌رو و حتی سواره‌رو نداریم. البته در شهر تهران فقط با سد معبر اصناف مواجه نیستیم و سد معبر ساختمانی هم مشکل‌ساز شده است.
وی در ادامه اظهار کرد: وقتی سخن از سد معبر می‌شود همه از قشری فرودست تحت عنوان دستفروش‌ها یاد می‌کنند. البته این نوع از سد معبر هم بعضا مساله‌ساز است اما نسبت به انواع دیگر که به صورت ثابت و طولانی‌مدت معابر را مسدود می‌کنند عارضه کمتری ایجاد می‌کند.
آروین با بیان اینکه طبق قانون، شهرداری مسئولیت رفع سد معبر را به عهده دارد، عنوان کرد: در سال‌های گذشته در این زمینه یک تعادل سیاه شکل گرفته است؛ به این صورت که اصناف از پیاده‌رو استفاده می‌کنند و اعتراضات ماموران شهرداری در بده‌بستانی که میان اشخاص شکل می‌گیرد برطرف می‌شود؛ بدون اینکه این بده‌بستان منفعتی برای شهر و شهرداری داشته باشد. به همین دلیل سال‌هاست که این مساله لاینحل باقی مانده و تنها سر شهروندان بی‌کلاه مانده است.
رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند مصادیق اصلی سد معبر را شامل سد معبر ساختمانی و سد معبر اصناف دانست و گفت: اتفاقا در بسیاری از اوقات دستفروشی مصداق سد معبر محسوب نمی‌شود. در برخی از موارد مشاهده می‌شود که یک حصار کارگاهی سالیان سال معبری را غیرقابل استفاده می‌کند؛ این در حالی است که دستفروشان در اغلب موارد تنها بخش کوچکی از پیاده‌رو را اشغال کرده‌اند و اختلالی در رفت و آمد شهروندان به وجود نیاورده‌اند. شاید دستفروشان تنها گروهی باشند که برای فعالیت در معابر می‌توان به آن‌ها مجوز داد.

بیشتر بخوانید