دورخیز شورای پنجم برای افزایش عدالت و مشارکت شهروندان در شهر

شهرداری تهران به‌عنوان یک نهاد عمومی، موظف است برای افزایش عدالت و کاهش نابرابری، یارانه‌ها و تسهیلات مرتبط با حوزه اختیارات و امکانات مدیریت شهری را به اقشار نیازمند ساکن در شهر تهران اعطا کند، اما واقعیت توزیع یارانه‌ها و تسهیلات موجود اعم از یارانه مترو و اتوبوس یا یارانه‌ها و تخفیف‌های ارائه‌شده در اماکن ورزشی و فرهنگی مرتبط با شهرداری نشان می‌دهد که توزیع این تسهیلات و یارانه‌ها هدفمند نیست؛ به‌گونه‌ای که بخش عمده این یارانه‌ها و تسهیلات به‌دست اقشار نیازمند و مورد هدف مانند سالمندان، افراد دارای معلولیت، زنان سرپرست خانوار و ساکنان محله‌های کم‌برخوردار نمی‌رسد.

درحقیقت یارانه‌های شهرداری همانند بسیاری از یارانه‌هایی که در کشور اعطا می‌شود، گروه هدف اصلی را منتفع نمی‌کند. به‌عبارت دیگر، بخشی از این یارانه‌ها به اقشار متمکن می‌رسد، بعضی به اقشار متوسط جامعه و تنها بخشی از آنها به قشر هدف یعنی نیازمندان شهر می‌رسد. این در حالی است که مدیریت شهری باید به چگونگی استفاده از منابع شهر حساس باشد و از هرگونه هدررفت منابع جلوگیری کند.

به‌عنوان مثال همه اماکن ورزشی شهرداری تهران فارغ از اینکه در کدام منطقه قرار گرفته‌اند و با کدام‌یک از اقشار اجتماعی مواجه هستند، برای خدمات خود تخفیف درنظر می گیرند، اما از آنجا که بود و نبود این تخفیف‌ها به حال اقشار برخوردار تفاوتی نمی‌کند، اینگونه هزینه کردن از جیب شهروندان به مثابه هدررفت منابع شهر است؛ ضمن اینکه برخی از اقشار حتی با درنظرگیری تخفیف‌ها هم توانایی پرداخت بهای خدمات را ندارند؛ حال آنکه اگر بهای خدمات برای اقشار برخوردار نزدیک به قیمت واقعی شود، می‌توان به اقشار غیربرخوردار به‌صورت رایگان ارائه خدمت کرد.

همچنین هم‌اکنون شهرداری تهران در ارائه خدمات و تخفیف‌های خود میان شهروندان مشارکت‌جو و شهروندان بی‌تفاوت به مسائل پیرامون خود، هیچ تمایزی قائل نمی‌شود؛ برای مثال شهرداری تهران در ارائه تسهیلات و یارانه‌های حمل‌ونقل عمومی در مترو و اتوبوس هیچ تمایزی میان شهروندانی که در سرما و گرما به جای استفاده از وسیله نقلیه شخصی به‌خود سختی داده و به‌منظور کاهش ترافیک و آلودگی هوا، از وسیله نقلیه عمومی استفاده می‌کنند و شهروندانی که حتی در آلوده‌ترین روزها نیز اقدام به استفاده غیرضروری از خودروی شخصی می‌کنند، قائل نمی‌شود و هر دو را به یک چشم می‌نگرد.

همچنین است بی‌تفاوتی نسبت به تلاش‌های شهروندان مسئولیت‌پذیری که متعهدانه نسبت به تفکیک زباله خشک و ‌تر در مبدأ اقدام می‌کنند و هیچ پاداش و مشوق ملموسی را از شهرداری تهران دریافت نمی‌کنند.

آشکار است که این بی‌تفاوتی نسبت به مسئولیت‌پذیری و تلاش‌های مشارکت‌جویانه شهروندان تاچه حد در میان‌مدت و بلندمدت برای اداره ثمربخش و کارآمد شهر زیانبار است.

بیشتر بخوانید
بام‌لند، پروژه سودآوری که تقریبا هیچ عایدی برای شهرداری تهران ندارد

متن تذکر بهاره آروین در صحن علنی شورای شهر تهران:

به شهردار تهران در خصوص عدم احقاق حقوق شهر و شهرداری تهران در پروژه مجتمع تجاری بام‌لند واقع در دریاچه شهدای خلیج فارس تذکر می‌دهم. این پروژه در قالب یک قرارداد BOLT با دوره بهره‌برداری ۲۵ ساله در سال ۹۲ به یک شرکت خصوصی واگذار شده است. در این پروژه حدود ۶ هکتار زمین در حاشیه دریاچه شهدای خلیج فارس و با منظر مشرف به دریاچه در اختیار سرمایه‌گذار قرار گرفته و زمین و پروانه ساخت، آورده شهرداری محسوب می‌شود. میزان اجاره سال اول بهره‌برداری از پروژه احداث شده (سال ۹۶) شامل بهره‌برداری از ۳۷هزار مترمربع بنای احداثی که ۱۷هزار مترمربع آن مازاد بر قرارداد، احداث شده و بخش عمده بهره‌برداری به صورت تجاری است، ماهانه کمتر از ۲۰ میلیون تومان بوده است. این مبلغ ناچیز قرار است طی دوره ۲۵ ساله، به طور ثابت سالانه فقط ۱۵درصد افزایش یابد به‌گونه‌ای که هم‌اکنون در سومین سال بهره‌برداری، اجاره ماهانه پرداختی به شهرداری بابت بهره‌برداری از چندین‌هزار مترمربع فضای تجاری حدود ۲۲ میلیون تومان است! در واقع، در مجموع ۲۵ سال بهره‌برداری، درآمد شهرداری تهران از این مجموعه، معادل حدود ۴۴ میلیارد تومان خواهد بود که آشکار است در مقایسه با میزان درآمدهای حاصل از این مجموعه تا چه حد ناچیز است.

در کاربری و مساحت عرصه و اعیان این پروژه در برآوردهای کارشناسی اولیه و مزایده برگزار شده و قرارداد منعقد شده و در نهایت در پروژه اجرا شده، ابهامات و مغایرت‌های فاحش و غیرقابل اغماض وجود دارد. پروژه در ابتدا با کاربری فرهنگی تعریف شده و لکن هم اکنون یک مجتمع تجاری ساخته شده است. زیربنای پروژه در تعریف اولیه، ۱۴۵۵۰مترمربع و در قرارداد ۱۷۸۸۰مترمربع است. ولی هم اکنون با ۱۰۰ درصد افزایش ساخت، قریب ۳۷۰۰۰مترمربع زیربنا احداث شده است. همه این کارها در حالی انجام شده است که اثر مالی هیچ یک از این تغییرات کاربری و افزایش بنا، نه در زمان برگزاری مزایده و نه پس از اتمام ساخت پروژه، در قرارداد اعمال نشده است.

شهرداری تهران هزاران میلیارد ریال برای ساخت دریاچه شهدای خلیج فارس و نگهداری آن هزینه کرده و با این کار زمین‌های بایر حاشیه بوستان جنگلی چیتگر را از نظر تجاری ارزشمند نموده است. در سال‌های آتی و طی دوره ۲۵ ساله بهره‌برداری از مجتمع تجاری بام‌لند نیز شهرداری تهران هزاران میلیارد ریال پول شهروندان تهران را برای نگهداری دریاچه هزینه خواهد کرد؛ درحالی که تقریبا عایدی از چند ده هزار متر مربع زمین و بنای تجاری احداث شده نصیب شهرداری نمی‌شود.

بیشتر بخوانید
یارانه‌های شهرداری تهران باید به جای توزیع غیرهدفمند، به دست اقشار نیازمند برسد

سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران گفت: شهرداری تهران تخفیف‌ها و یارانه‌های زیادی به شهروندان ارائه می‌کند اما به دلیل توزیع غیرهدفمند، کمک‌ها لزوما به دست اقشار نیازمند نمی‌رسد.

بهاره آروین صبح امروز در دویست و پنجاه و نهمین جلسه علنی شورای شهر تهران و در جریان بررسی طرح «هوشمندسازی ثبت مشارکت‌ها و نحوه تشویق شهروندان» ضمن قرائت گزارش کمیسیون برنامه و بودجه اظهار داشت: ما در شهرداری تهران یارانه‌های زیادی به شهروندان می‌دهیم. ما در اماکن ورزشی به شهروندان تخفیف می‌دهیم، در حمل و نقل عمومی‌ حتی قیمت تمام‌شده بلیط را از مردم دریافت نمی‌کنیم، در دوچرخه‌های اشتراکی برای تشویق شهروندان یارانه‌هایی می‌دهیم و … . اما متاسفانه این یارانه‌ها را به صورت غیرهدفمند اعطا می‌کنیم. یعنی یارانه‌ها لزوما به دست اقشار نیازمند نمی‌رسند.

وی با بیان اینکه طرح شش ماده و یک پیوست کوتاه دارد که بیشتر جهت روشنگری ارائه شده است، گفت: این شش ماده دو هدف اصلی دارد که به نظر می‌رسد هسته مرکزی رویکرد اصلاح‌طلبی است: افزایش مشارکت و کاهش نابرابری و بی‌عدالتی. در این طرح تلاش حداکثری صورت گرفته تا این دو هدف تبلور یابد. شاید این طرح باید در سال اول شورا ارائه می‌شد اما وارد شدن ما به سازوکارهای شهرداری و قابل اجرا ساختن این رویکردهای اصلاح‌طلبی زمان را گرفت اما طرح هنوز فرصت اجرا دارد.

سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران تاکید کرد: اتفاقا همین ماه‌های پایانی است که ما را به عنوان شورای شهر اصلاح‌طلب متمایز می‌کند و حتی اگر به دلیل فراگیری ویروس کرونا فرصت اجرا محدود باشد این طرح به عنوان میراث شورای پنجم باقی خواهد ماند.

عضو شورای شهر تهران در توضیح طرح هوشمندسازی ثبت مشارکت‌ها و نحوه تشویق شهروندان گفت: بنده طراح این طرح بوده‌ام و تعداد زیادی از دوستان آن را امضا کرده‌اند. تعداد زیادی از کمیسیون‌های شورا و واحدهای اجرایی شهرداری از جمله کمیسیون حقوقی شورا، کمیسیون عمران و حمل و نقل، معاونت مالی شهرداری، معاونت اجتماعی و فرهنگی، معاونت حمل و نقل و ترافیک و مرکز مطالعات شهرداری تهران روی این طرح نظراتی دادند و اینکه بررسی این طرح در کمیسیون به طول انجامید به جهت جمع‌بندی این نظرات و اصلاحات بود.

بیشتر بخوانید
تمدید طرحی که با گذشت پنج سال یک بند آن اجرا نشده است، منوط به ارائه گزارش عملکرد در صحن است

عضو شورای شهر تهران درخصوص تمدید طرح «الزام شهرداری تهران به تهیه و ارائه لایحه نظام‌نامه و برنامه عملیاتی مسئولیت‌پذیری اجتماعی در شهرداری تهران» گفت: با گذشت پنج سال حتی یک بند از این طرح اجرا نشده و مطابق متن مصوبه تمدید آن منوط به دریافت گزارش عملکرد در صحن شورای شهر است.
بهاره آروین در دویست و پنجاه و هشتمین جلسه علنی شورای شهر تهران و در مخالفت با تمدید طرح «الزام شهرداری تهران به تهیه و ارائه لایحه نظام‌نامه و برنامه عملیاتی مسئولیت‌پذیری اجتماعی در شهرداری تهران» گفت: همانگونه که آقایان سالاری و حق‌شناس هم اذعان داشتند، تمدید این مصوبه منوط به ارائه گزارش عملکرد است. با توجه به متن مصوبه، فکر نمی‌کنم صحن بدون دریافت گزارش عملکرد بتواند رای به تمدید مصوبه دهد. درست است که کمیسیون گزارش را دریافت کرده است اما این گزارش می‌بایست در صحن ارائه می‌شد.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: لابد دلیلی داشته که اعضای شورای چهارم در زمان تصویب این طرح رای به تمدید آن پس از گذشت پنج سال داده‌اند؛ چراکه به جای آن می‌توانستند درخواست کنند گزارش عملکرد آن سه ماه یک بار ارائه شود.
وی افزود: باید دید آیا عدم اجرای این مصوبه ناشی از سهل‌انگاری شهرداری بوده یا در مورد مصوبه مشکلی وجود دارد.
آروین تاکید کرد: حتی اگر مصوبه خیلی خوب باشد اما قابلیت اجرا نداشته باشد و پس از گذشت پنج سال یک بند آن اجرا نشده باشد تمدید آن چه سودی دارد؟ خواهشم این است که گزارش عملکرد منطبق بر متن مصوبه در صحن شورا ارائه شود و براساس آن درخصوص تمدید یا عدم تمدید طرح تصمیم‌گیری کنیم.

بیشتر بخوانید
شهروندان باید بدانند هر بخش از شهرداری چقدر حقوق داده و چقدر برای شهر هزینه کرده است

عضو شورای شهر تهران گفت: ساختار بودجه باید شفاف باشد و سیاستگذاران و شهروندان باید بدانند شهرداری در هر حوزه چقدر حقوق می‌دهد و چقدر برای شهر هزینه می‌کند.
بهاره آروین در دویست و پنجاه و پنجمین جلسه علنی شورای شهر تهران و در جریان بررسی الزامات و اولویت‌های تدوین بودجه ۱۴۰۰ در مخالفت با پیشنهاد حذف بند ۷ بخش اسناد این طرح گفت: این بند بر «قابلیت واگذاری املاک» تاکید داشته است. از آنجا که این واگذاری‌ها اثر بودجه‌ای دارند فهرست این املاک باید پیوست لایحه بودجه شود. این بند ناظر بر مشخص کردن بهره‌بردار ملک نیست؛ بلکه برای تعیین بهره‌بردار باید لایحه‌ای جداگانه از سوی شهرداری ارائه شده و به تصویب شورا برسد.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: اینکه این فهرست در طرح آمده برای این است که اثر بودجه‌ای آن دیده شود. اگر ما از همان سالی که مدیریت قبلی شهری این اماکن را واگذار می‌کرد، فهرست اماکن قابل واگذاری را به لایحه بودجه پیوست می‌کردیم، معلوم می‌شد چه حجمی از منابع شهر بذل و بخشش شده است.
وی با بیان اینکه این شفافیت‌بخشی کارنامه ماست، گفت: اینجا اصلا بحث واگذاری مطرح نیست و تنها صحبت از اماکنی است که قابلیت واگذاری دارند. بهره‌بردار و نحوه بهره‌برداری بعد از تصویب لایحه بودجه تعیین تکلیف می‌شود و ربطی به این فهرست ندارد. ما اینجا فقط مشخصات املاکی را که ذیل بند ۶ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها قابلیت واگذاری دارند قید می‌کنیم.
در نهایت پیشنهاد یادشده پس گرفته شد.
گفتنی است بند ۷ بخش اسناد به شرح زیر است:
فهرست اماکن در حال بهره‌برداری شناسایی‌شده شهرداری که قابلیت واگذاری به سازمان‌های مردم‌نهاد، اداره به صورت هیات امنایی یا واگذاری به مدیریت محلی را دارند.
در بخش بعدی جلسه پیشنهاد شد به بخش محتوا در طرح بودجه تبصره‌ای اضافه شود مبنی بر اینکه در مورد برخی از بخش‌های شهرداری که برای بهای خدمات مصوبات جداگانه‌ای وجود دارد، جدول بهای خدمات با لایحه بودجه ارائه نشود.

بیشتر بخوانید