یادداشت بهاره آروین در روزنامه اعتماد
اصلی‌ترین دستاورد شورای پنجم دفاع از منافع عموم شهروندان تهرانی بود که با ایجاد چند زیرساخت مهم در مجموعه مدیریت شهری محقق شد. مهم‌ترین زیرساختی که شورای پنجم ایجاد کرد شفافیت بود که به جلوگیری از هدررفت منابع شهر کمک کرد. شفافیت تصمیمات و اقداماتی را که ممکن بود به نفع گروه‌های ذی‌نفع گرفته شود و به ضرر منفعت عمومی باشد به حداقل رساند. به عنوان مثال یکی از مصادیق شفافیت که در شورای شهر تحقق یافت این بود که در طول چهار سال هیچ‌یک از جلسات صحن به صورت غیرعلنی برگزار نشد. به‌علاوه در این چهار سال آرای اعضای شورای شهر شفاف بود و تمام جلسات به‌صورت زنده در سایت شورا و شبکه‌های اجتماعی پخش می‌شدند؛ این در حالی است که طی دوره‌های گذشته در جلسات غیرعلنی بعضا تصمیمات مهمی گرفته می‌شد که تنها منفعت برخی افراد و گروه‌ها را محقق می‌ساخت. دستاوردهای شفافیت در مجموعه مدیریت شهری به حفظ منافع و حقوق عمومی کمک کرد. به عنوان مثال برای حفظ باغات مصوبه برج‌باغ‌ها در شورا لغو شد؛ این فرآیند برخلاف دوره‌های قبلی مدیریت شهری بود که باغات شهر در جلسات غیرعلنی آنها از بین رفت.
یکی دیگر از دستاوردهای شفافیت در شورای پنجم راه‌اندازی وب‌سایت شفاف بوده که امکان نظارت همگانی را فراهم کرده است. این اقدامی جدید در کشور است که شورا و شهرداری تهران پیشگام آن بوده‌اند. بسیاری از موضوعاتی که در وب‌سایت شفاف قرار داده شده برای اولین‌بار در کشور منتشر شده است. البته با توجه به اینکه داده‌های وب‌سایت شفاف هنوز آن‌طورکه باید و شاید توسط متخصصین، شهروندان و رسانه‌ها مورداستفاده قرار نگرفته است، این اقدام شفافیت‌بخش هنوز نیاز به کار دارد. جامعه مدنی هنوز آن چشم تیزبین و مطالبه‌گری پیگیر را برای بررسی این داده‌ها ندارد، ولی انتشار اطلاعات، ترس و احتیاط لازم برای پیشگیری از فساد را به شکل محسوسی ایجاد کرده است. نمونه آن در انتشار پروانه‌های شهرسازی صادره از شهرداری تهران قابل مشاهده است که چون این اطلاعات به‌طور کامل منتشر می‌شود دیگر کسی به راحتی تصمیم فسادآمیز نمی‌گیرد.
باید توجه داشت که شفافیت با افشاگری متفاوت است؛ شفافیت به معنای افشای تخلفات نیست؛ بلکه از طریق احتیاط و ترسی که در مدیران متخلف ایجاد می‌کند به پیشگیری از فساد منجر می‌شود. شفافیت، مدیران را در تصمیم‌گیری‌های متخلفانه و پیگیری منافع شخصی و خصوصی محتاط می‌کند؛ البته این فرآیندی نیست که یک‌شبه پاسخ دهد. اگر امروز شفافیت را ایجاد کردیم نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که از فردا آمار فعالیت‌های آلوده به فساد صفر شود. تجربه جهانی نشان داده فساد‌هایی که شکل سیستماتیک به خود می‌گیرند و تبدیل به رویه‌های جاری می‌شوند، جز از طریق نظارت همگانی قابل رفع نیستند. هر نظارت متمرکز در قالب افراد و نهادهای نظارتی اغلب یک حلقه به حلقه‌های موجود اضافه می‌کند و به اصطلاح صرفا نرخ را بالاتر می‌برد ولی به کاهش فساد منتهی نمی‌شود؛ درحالی که با تحقق شفافیت، چشم ناظر میلیون‌ها شهروند می‌تواند در میان‌مدت و با کمترین هزینه به پیشگیری از فساد منجر شود.
این یادداشت در تاریخ ۱۴۰۰/۲/۸ تحت عنوان «شفافیتی که به کاهش فساد ختم می‌شود» در روزنامه اعتماد به چاپ رسیده است.
دیدگاهتان را بنویسید