حالا که فکرش را می‌کنم...
خودنگاری‌های بهاره آروین

عضو شورای شهر تهران عوامل بوروکراتیک، محافظه‌کاری بوروکراتیک، مدیران میانی، عقب‌ماندگی زیرساخت‌های فنی و منافع برخی گروه‌ها را از جمله موانع تحقق شفافیت دانست و گفت: همه این این موانع تحت تاثیر عدم مطالبه جدی شفافیت از سوی مردم هستند.
بهاره آروین درباره تجربه سه ساله خود از حرکت در مسیر شفافیت و موانع آن گفت: شفافیت تنها در تصویب قوانین خلاصه نمی‌شود. اتفاقاً ما در کشورمان قوانین خوبی که بتوانند ضامن اجرایی شدن شفافیت باشند، کم نداریم؛ ولی فرآیندهای ما به‌گونه‌ای طراحی نشده‌اند که بتوانند زمینه اجرای قوانین را فراهم کنند.
رییس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای شهر تهران ادامه داد: البته تصویب قوانین کمک می‌کند تا بهانه ‌از دستگاه‌های اجرایی گرفته شود. خیلی اوقات با اینکه قوانین موجود زمینه های لازم را برای شفاف کردن دستگاه‌ها دارند، محافظه‌کاری‌های بوروکراتیک باعث می‌شود نهادها به بهانه‌های مختلف متوسل شده و از ایجاد شفافیت خودداری کنند. در چنین شرایطی، تصویب قوانینی که صراحتاً به شفافیت اشاره می‌کنند می‌تواند این بهانه‌ها را از نهادها بگیرد. اما واقعیت این است که شفافیت عزم و اراده‌ای جدی در اجرای قوانین می‌طلبد.
وی شفافیت را نیازمند زیرساخت‌هایی دانست و گفت: یکی از مهم‌ترین این زیرساخت‌ها الکترونیکی شدن فرآیند‌هاست. اگر در کشور ما دولت الکترونیک محقق می‌شد بستر مهمی برای شفافیت شکل می‌گرفت. در این صورت دست کم زیرساخت لازم برای دسترسی عمومی به اطلاعات فراهم می‌شد اما متأسفانه بسیاری از فرآیندهای ما همچنان دستی و ناروشن هستند و به همین دلیل مدیران کارها را بنا بر رویه سلیقه‌ای خود پیش می‌برند.
آروین افزود: این باعث می‌شود حتی زمانی که اقدام به ایجاد شفافیت می‌شود، نتیجه پایدار نباشد؛‌ چراکه روندها سیستماتیک و الکترونیک نشده‌اند. از این نظر ما برای تحقق شفافیت بیش از تصویب قوانین جدید به اجرای قوانین قبلی و اصلاحات فرایندی و بوروکراتیک نیازمندیم و چه بسا بهتر باشد ابتدا فرایندها را با تصویب قوانین اصلاح کنیم و بعد به سراغ شفافیت و قوانین مربوط به آن برویم.

عضو شورای شهر تهران انتشار اطلاعات ساختمان‌های ناایمن را در گرو توافق با نهادهای مسئول امنیت شهر دانست و گفت: سناریو ما برای جلب موافقت این نهادها این است که اطلاعات ساختمان‌های ایمن را با جزئیات منتشر کنیم اما در مورد ساختمان‌های ناایمن، تنها تعداد و آخرین تاریخ اخطاریه‌های ایمنی را بدون اشاره به نقطه ضعف آنها در دسترس عموم قرار دهیم.
بهاره آروین شب گذشته طی ارتباط تلفنی با برنامه زنده تهران ۲۰ درباره وضعیت انتشار اطلاعات ساختمان‌های ناایمن شهر تهران گفت: ما در بهمن ماه سال گذشته در شورای شهر تهران مصوبه‌ای داشتیم مبنی بر اینکه اطلاعات ساختمان‌های ناایمن شهر یا دست کم اطلاعات ساختمان‌های بااهمیت بالا و ناایمنی که عمومی بوده و مردم به آنها تردد دارند منتشر شود.
رییس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای شهر تهران ادامه داد: ما ماه‌ها پیگیر اجرای این مصوبه بودیم تا اینکه در مهر ماه سال جاری هم‌زمان با روز آتش‌نشانی و ایمنی، اطلاعات هزار ساختمان مهم و بالقوه خطرپذیر شهر تهران در دسترس عموم قرار گرفت. اما پس از انتشار این اطلاعات برخی نهادها که مسئولیت امنیت شهر را بر عهده دارند، به شهرداری تهران اعلام کردند که این اطلاعات با جزئیات بالا منتشر شده و ممکن است مورد سوء استفاده قرار گیرد. از این جهت شهرداری تهران انتشار اطلاعات را متوقف کرد که ما هم در شورای شهر این اقدام را به بحث گذاشتیم.

با وجود اینکه به تازگی اطلاعات ایمنی هزار ساختمان در دسترس عموم قرار گرفت و همین چند روز پیش این خبر را با مردم در میان گذاشتیم، این اطلاعات به دستور شهردار تهران از دسترس عموم خارج شد. امروز در صحن علنی شورای شهر در این مورد به شهردار تهران تذکر دادم. متن کامل خبر به شرح زیر است:

رییس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای شهر نسبت به دستور خودسرانه و غیرقانونی شهردار تهران مبنی بر مسدودسازی دسترسی شهروندان به اطلاعات ایمنی ساختمان‌ها تذکر داد.
بهاره آروین در دویست و چهل و یکمین جلسه علنی شورای شهر طی تذکری به شهردار تهران گفت: پس از ماه‌ها پیگیری کمیته شفافیت، کمیسیون سلامت و نیز کمیسیون معماری و شهرسازی، در روز هفتم مهر ماه سال جاری و همزمان با روز آتش‌نشانی و ایمنی، اطلاعات ایمنی هزار ساختمان عمومی پایتخت که به لحاظ میزان تردد و جمعیت، بالقوه خطرپذیری بالایی داشتند، از طریق سامانه تهران من در دسترس عموم قرار گرفت اما این دسترسی چند روز بعد با دستور مستقیم شهردار تهران و فشار حراست شهرداری مسدود شد.
رییس کمیته شفافیت و شهر هوشمند ادامه داد: به شهردار تهران به خاطر دستور غیرقانونی ایشان نسبت به توقف اجرای ماده ۳ مصوبه «الزام شهرداری تهران به ایجاد سامانه برخط پایش ایمنی ساختمان‌های موجود در شهر تهران در برابر خطر آتش‌سوزی» تذکر می‌دهم.
وی افزود: ماده سوم این مصوبه به صراحت بیان می‌دارد «شهرداری تهران مکلف است به نحو مقتضی ساختمان‌های دارای تاییدیه ایمنی (به همراه تاریخ اعتبار) و ساختمان‌های فاقد تأییدیه ایمنی را از طریق پرتال سازمان و سامانه شهرسازی شهروندی (تهران من) برای ساختمان‌های مشمول این مصوبه منتشر و اطلاع‌رسانی نماید و به صورت مجزا، قابلیت رصد وضعیت ایمنی در برابر حریق ساختمان‌های عمومی با اهمیت مانند بیمارستان‌ها و مدارس برای شهروندان فراهم شود».

رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند با بیان اینکه حسابداری تعهدی در شهرداری عملا حسابداری ایجاد بدهی است، گفت: ما نباید به اسم حسابداری تعهدی شهروندان را گول بزنیم. وقتی تعهد به منزله هزینه‌کرد در نظر گرفته می‌شود در واقع شهروندان فریب داده می‌شوند.
بهاره آروین در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، درباره ضرورت انتشار جزئیات اطلاعات بودجه و هزینه‌کرد شهرداری تهران، اظهار کرد: حسابداری شهرداری تهران اصطلاحا حسابداری تعهدی است؛ یعنی به محض اینکه روی هر ردیف بودجه تعهدی ایجاد شود یا به عبارتی قراردادی بسته شود، در دفاتر حسابداری شهرداری، به عنوان هزینه ثبت می‌شود؛ حتی اگر تا پایان سال مالی یک ریال بابت آن پرداخت نشود.

وی تصریح کرد: هزینه‌های پرداخت‌نشده در هر سال، جزو دیون سال آینده محسوب می‌شوند اما متأسفانه وقتی در بخش دیون قرار می‌گیرند جزئیات آن‌ها از بین می‌رود و مشخص نمی‌شود این دیون روی چه ردیف‌هایی ایجاد شده، چه ردیف‌هایی علاوه بر تعهد، پرداخت هم داشته‌اند یا چه ردیف‌هایی سرشان بی‌کلاه مانده و بابت آنها یک ریال هم پرداخت نشده است.

رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند با تاکید بر اینکه ردّ جزئیات دیون در دفاتر حسابداری گم می‌شود، گفت: طبعا پیمانکار و مجری قرارداد هم تا زمانی که بابت آن پولی دریافت نکند و از شهرداری طلبکار باشد، کار را آن طور که باید و شاید انجام نخواهد داد.

سخنگوی کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران تصریح کرد: بنابراین وقتی گفته می‌شود عملکرد بودجه محقق شده است، در اصل شورای شهر و شهروندان را فریب می‌دهند؛ زیرا تنها کاری که انجام شده بستن قرارداد روی یک ردیف بودجه است؛ نه پولی داده شده و نه کاری تحویل گرفته شده است.

وی افزود: این در حالی است که بعضا روی ردیف‌های دیگر هم تعهد انجام شده و هم پرداخت صورت گرفته است. بنابراین حسابداری تعهدی عملا حسابداری ایجاد بدهی است؛ دخل و درآمد یک مقدار است ولی شهرداری تعهد ایجاد می‌کند، قرارداد منعقد می‌کند و براساس آن در دفاتر مالی هزینه‌کرد ثبت می‌کند. بنابراین بیش از دخل، خرج می‌شود و درآمد و هزینه باهم مطابقت نخواهند داشت.

متن تذکر بهاره آروین به شهردار تهران در دویست و سی و هشتمین صحن علنی شورای شهر:

به شهردار تهران در خصوص منعکس نشدن ۸۵ درصد از درآمد و هزینه شرکت برج میلاد در سند بودجه شهرداری تهران و واحدهای تابعه تذکر می‌دهم. این عدم انعکاس بدین معناست که ۸۵ درصد از درآمد و هزینه شرکت برج میلاد نه ردی در بودجه شهرداری تهران دارد و نه ردی در بودجه شرکتی این شرکت.
طبق تفاهم‌نامه‌ای که هر سال بین شهرداری تهران و شرکت برج میلاد منعقد می‌گردد بهره‌برداری از برج میلاد در اختیار این شرکت قرار می‌گیرد. بر اساس این تفاهم‌نامه که به تفاهم‌نامه ۸۵-۱۵ معروف است ۱۵ درصد از درآمدهای کسب شده که در سال گذشته مبلغی در حدود ۱۵میلیارد بوده است، صرف هزینه‌های تشکیلاتی شرکت برج میلاد شده و ۸۵ درصد از آن به شهرداری تهران تعلق می‌گیرد که باید پس از واریز به خزانه، به صورت صد درصد تخصیص به شرکت برج میلاد بازگشت داده شود تا به طرفیت از شهرداری صرف هزینه‌های نگهداشت برج میلاد شود.
به بهانه زمان‌بر بودن واریز درآمد محقق شده به حساب خزانه و سپس تخصیص صد درصد آن به شرکت، شهرداری تهران در این تفاهم‌نامه به شرکت برج میلاد اجازه می‌دهد این واحد راسا به محض تحقق درآمدها، آن را هزینه کند و پس از انجام هزینه در انتهای هر سال مالی، اسناد را جهت تایید به معاونت مالی ارسال کند.
بر مبنای همین گردش کار مالی موضوع این تفاهم‌نامه است که ۸۵ درصد از درآمد و هزینه شرکت برج میلاد سالانه به شکلی کاملا غیرشفاف، در قالب حساب‌های فی‌مابین شهرداری تهران و شرکت برج میلاد تسویه می‌شود.
شرکت برج میلاد به بهانه اینکه با ثبت این ۸۵ درصد از درآمد و هزینه در حساب‌های خود، باید بیمه و مالیات قابل توجهی بپردازد، از ثبت اطلاعات ۸۵ درصد از درآمد و هزینه خود در دفاتر خود خودداری می‌کند. به همین دلیل این اعداد و ارقام علی رغم اینکه هرساله محقق و هزینه می‌شود اما نه در ترازنامه شهرداری و نه در ترازنامه شرکت نامبرده دیده نمی‌شود و این مصداق عینی پنهان‌کاری است.
عدم ثبت و انعکاس همین ۸۵ درصد از درآمد و هزینه در بودجه شهرداری تهران و واحدهای تابعه است که مانع اصلی اتصال شرکت برج میلاد به سامانه‌های ثبت عملکرد مالی در شهرداری تهران یعنی سامانه‌های جامع مالی و معاملات است چراکه اتصال این شرکت به این دو سامانه، مستلزم شفاف شدن این گردش کار غیرشفاف در مورد ۸۵ درصد از درآمدهای این شرکت است.
کمیته شفافیت و شهر هوشمند در دو سال گذشته، جلسات متعددی را جهت شفافیت بخشی به این فرآیندهای غیرشفاف از طریق اتصال کامل شرکت برج میلاد به سامانه‌های ثبت عملکرد مالی در شهرداری تهران و غیرفعال کردن سامانه‌های موازی ثبت عملکرد مالی در این شرکت تشکیل داده اما همچنان در هر جلسه مجددا همان دلایل تکراری روز نخست اظهار می‌شود و پیشرفتی در حل این مسئله حاصل نشده است.