اصلی‌ترین هدفگذاری‌های شهرداری شیشه‌ای در سال پایانی: شفافیت‌بخشی به حوزه املاک و تمام‌الکترونیک کردن فرایندها

یادداشت بهاره آروین در ویژه‌نامه شهر و شورا – شرق:

اینکه ما از آغاز تحقق شهرداری شیشه‌ای را هدف قرار دادیم چند دلیل مهم داشت.
اولین و مهم‌ترین دلیل این انتخاب جلب اعتماد شهروندان بود. حقیقت این است که مدیریت شهری بدون جلب مشارکت شهروندان در انجام وظایف خود موثر نخواهد بود و پیش‌زمینه این مشارکت، اعتماد است. اما مادامیکه شهروندان به شهرداری بی‌اعتماد باشند مشارکت آنان در حل مسائل شهری از قبیل ترافیک، آلودگی هوا و مدیریت پسماند بسیار بعید خواهد بود. یکی از راه‌حل‌های افزایش اعتماد شهروندان ایجاد شفافیت در پیکره مدیریت شهری است و به همین دلیل هم هست که شفافیت یکی از شاخص‌های اصلی حکمروایی خوب محسوب می‌شود.
عامل دیگری که تحقق شهرداری شیشه‌ای را ضروری می‌نماید، لزوم اشتراک‌گذاری داده‌های شهری با مردم و متخصصان است. مباحث شهری از جمله مسائل پیچیده و چندوجهی است که جز با استفاده از دانش روز و هم‌فکری متخصصان قابل حل نیست. این در حالی است که نهادهای سیاستگذاری و اجرا کمتر به استفاده از دانش آکادمیک اقبال نشان می‌دهند؛ به نظر می‌رسد میان نهادهای سیاست‌گذار و سازمان‌های اجرایی و نهادهای آکادمیک شکافی وجود دارد که یکی از دلایل آن، عدم دسترسی نهادهای آکادمیک به داده‌های معتبر درخصوص وضعیت موجود است. بنابراین یک وجه دیگر از شهرداری شیشه‌ای دسترس‌پذیر کردن این داده‌هاست.
نکته بعدی و مهم‌ترین ضرورت شهرداری شیشه‌ای نیز کاهش فساد و فعال کردن نظارت همگانی است. نظرسنجی‌ها و پژوهش‌های بسیاری نشان می‌دهد که احساس فساد نسبت به شهرداری در جامعه بالاست و مدت‌هاست اصطلاح شهرداریچی به عنوان فردی جا افتاده است که در قبال ساده‌ترین وظایف خود طلب رشوه می‌کند. از این رو شفافیت یکی از ضرورت‌های مهم برای سازمان‌هایی مثل شهرداری تهران شمرده می‌شود؛ چراکه بر مبنای تجربیات جاافتاده جهانی، راه‌حل اصلی کاهش فساد نه در افزایش نظارت متمرکز بلکه در فعال کردن نظارت همگانی است.
ما پروژه شهرداری شیشه‌ای را با چهار محور آغاز کردیم اما وقتی در عمل جلو رفتیم متوجه شدیم هرچه محورها را افزایش دهیم بازهم حوزه‌های مهمی غیرشفاف خواهند بود.

بیشتر بخوانید
ضرورت شفافیت در معیارها و مصادیق سد معبر

لایحه ساماندهی استفاده اصناف از پیاده‌روهای تهران با حضور فعالان اجتماعی بررسی شد.
بهاره آروین شب گذشته در جلسه «بررسی لایحه ساماندهی استفاده اصناف از پیاده‌روهای شهر تهران» که با حضور علی اعطا، دیگر عضو شورای شهر و چند تن از فعالان اجتماعی به صورت مجازی برگزار شد، گفت: همه کسانی که در این جلسه حضور دارند دغدغه‌ای مشترک دارند و کنار هم جمع شده‌اند که اگر راهبرد شورا و شهرداری در قالب لایحه «ساماندهی استفاده اصناف از پیاده‌روهای شهر تهران» مناسب نیست، به جایگزینی مناسب برای حل مساله برسند.
عضو شورای شهر تهران افزود: مساله‌ای که برای حل آن گرد هم آمده‌ایم این است که انبوهی از اصناف مثل رستوران‌ها، فروشگاه‌های لوازم خانگی، فروشگاه‌های مبلمان و … بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای از معابر شهر استفاده می‌کنند؛ به گونه‌ای که در بعضی از نقاط عملا پیاده‌رو و حتی سواره‌رو نداریم. البته در شهر تهران فقط با سد معبر اصناف مواجه نیستیم و سد معبر ساختمانی هم مشکل‌ساز شده است.
وی در ادامه اظهار کرد: وقتی سخن از سد معبر می‌شود همه از قشری فرودست تحت عنوان دستفروش‌ها یاد می‌کنند. البته این نوع از سد معبر هم بعضا مساله‌ساز است اما نسبت به انواع دیگر که به صورت ثابت و طولانی‌مدت معابر را مسدود می‌کنند عارضه کمتری ایجاد می‌کند.
آروین با بیان اینکه طبق قانون، شهرداری مسئولیت رفع سد معبر را به عهده دارد، عنوان کرد: در سال‌های گذشته در این زمینه یک تعادل سیاه شکل گرفته است؛ به این صورت که اصناف از پیاده‌رو استفاده می‌کنند و اعتراضات ماموران شهرداری در بده‌بستانی که میان اشخاص شکل می‌گیرد برطرف می‌شود؛ بدون اینکه این بده‌بستان منفعتی برای شهر و شهرداری داشته باشد. به همین دلیل سال‌هاست که این مساله لاینحل باقی مانده و تنها سر شهروندان بی‌کلاه مانده است.
رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند مصادیق اصلی سد معبر را شامل سد معبر ساختمانی و سد معبر اصناف دانست و گفت: اتفاقا در بسیاری از اوقات دستفروشی مصداق سد معبر محسوب نمی‌شود. در برخی از موارد مشاهده می‌شود که یک حصار کارگاهی سالیان سال معبری را غیرقابل استفاده می‌کند؛ این در حالی است که دستفروشان در اغلب موارد تنها بخش کوچکی از پیاده‌رو را اشغال کرده‌اند و اختلالی در رفت و آمد شهروندان به وجود نیاورده‌اند. شاید دستفروشان تنها گروهی باشند که برای فعالیت در معابر می‌توان به آن‌ها مجوز داد.

بیشتر بخوانید
شهروندان تهرانی با تطبیق اطلاعات وبسایت شفاف اقدام به سوت‌زنی و گزارشگری تخلف کنند

عضو شورای شهر تهران با اشاره به انتشار اطلاعات مرتبط با حوزه‌های مختلف شهرداری در وبسایت شفاف گفت: اکنون نوبت شهروندان است که با بررسی و مقایسه اطلاعات، تخلفات و فسادهای احتمالی را گزارش کنند.
بهاره آروین شب گذشته در برنامه پایش که از شبکه یک سیما پخش می‌شد، درباره اقداماتی که در این دوره از شورای شهر در راستای شفافیت و کاهش فساد انجام شده است، گفت: ایده شهرداری تمام شیشه‌ای که در ابتدای دوره پنجم شورای شهر تهران مطرح شد، براساس گلوگاه‌های اصلی فساد در شهرداری چهار محور اصلی داشت که شامل شفافیت قراردادها و معاملات، شفافیت حوزه شهرسازی و مجوزهای ساختمانی، شفافیت کمک‌های نقدی و غیرنقدی شهرداری به اشخاص حقیقی و حقوقی و شفافیت آرای اعضای شورای شهر می‌شد. خوشبختانه اکنون می‌توان گفت هر چهار محور شهرداری تمام شیشه‌ای محقق شده و حتی چندین برابر این اطلاعات در دسترس عموم قرار گرفته است.
عضو شورای شهر تهران ادامه داد: ما در اوایل سال ۹۷ موفق شدیم قراردادهای شهرداری تهران را روی وبسایت شفاف به آدرس shafaf.tehran.ir در دسترس عموم قرار دهیم و اکنون بیش از دو سال و نیم است که این قراردادها به صورت برخط در این وبسایت منتشر می‌شوند. البته در ابتدا قراردادهای بالای یک میلیارد تومان منتشر شدند و در ادامه تصمیم بر این شد که قراردادهای کلان (که امسال بالای ۴۵۰ میلیون است) نیز منتشر شوند. اخیرا هم موفق شدیم قراردادهای متوسط را در وبسایت شفاف منتشر کنیم.

بیشتر بخوانید
مزیت‌های نهاد انتخابی در مبارزه با فساد

یادداشت بهاره آروین در صفحه نخست روزنامه همشهری:

در مبارزه با فساد کدام راهکارها ثمربخش‌تر است؟ کدام‌یک از جایگاه‌ها توان و امکان‌ مبارزه مؤثرتر با فساد ریشه‌دار و رخنه‌کرده در سیستم‌های اجرایی حکمرانی درکشورها را دارند؟ در این یادداشت با استناد به تجربیات موفقیت‌آمیز جهان در مبارزه و کاهش مؤثر فساد، استدلال می‌کنیم که جایگاه‌های انتخابی و نمایندگی نسبت به جایگاه‌های قضایی یا جایگاه‌های انتصابی در دولت‌ها، پتانسیل بیشتری برای مبارزه مؤثر با فساد و کاهش آن دارند.

تجربه‌های موفقیت‌آمیز مبارزه با فساد در دنیا نشان داده ‌که نظارت متمرکز از طریق سازمان‌های بازرسی و برخوردهای قضایی با مفسدان، در از بین بردن فساد ثمربخشی زیادی ندارد چراکه تا وقتی زمینه‌ها و فرایندهای فسادزا اصلاح نشود و از بین نرود، نه‌فقط سازمان‌‌های متمرکز نظارتی، خود به حلقه‌ای از زنجیره فساد تبدیل می‌شوند به‌خصوص که سیاست‌های محرمانگی در این نوع سازمان‌ها به عدم‌شفافیت و شکل‌گیری زمینه‌های فساد در خود سازمان‌های نظارتی دامن می‌زند، بلکه بازداشت و مجازات قضایی مفسدان نیز کارایی زیادی نخواهد داشت و به‌ازای هرمفسد دستگیرشده، چندین مفسد دیگر سربرمی‌آورند؛ چراکه زمینه‌ها و فرایندهای فسادزا، به‌مثابه کارخانه تولید مفسد، حتی سالم‌ترین آدم‌ها را به سوءاستفاده از جایگاه و فساد ناشی از آن خواهد کشاند. از این‌رو، تجربیات موفقیت‌آمیز در مبارزه با فساد نشان داده ‌که شفافیت و اصلاح فرایندها و زمینه‌های فسادزا، یگانه راهبرد مؤثر با فساد است.

از طرف دیگر، جایگاه‌های انتصابی در دستگاه اجرایی دولت مانند مدیران دولتی در رده‌های مختلف نیز امکان مبارزه مؤثر با فساد از طریق راهبرد پیش‌گفته را نخواهند داشت؛ چراکه هرگونه شفافیت واقعی و مؤثر و نیز اقدام برای اصلاح زمینه‌ها و فرایندهای فسادزا، با مقاومت گروه سازمان‌یافته ذی‌نفعانی مواجه می‌شود که تا پیش از این، منافع زیادی در عدم‌شفافیت و فرایندهای فسادزای موجود داشته‌اند. این گروه‌های ذی‌نفع از همه ابزارهای پیدا و پنهان خود برای کنار‌زدن، به‌حاشیه‌راندن و درنهایت عزل مدیری استفاده خواهند کرد که عزم خود را برای شفافیت‌بخشی و اصلاح فرایندها و مبارزه ریشه‌ای با فساد جزم کرده است. معمولا اصلی‌ترین راهبردی که در به‌حاشیه‌راندن و عزل مدیران انتصابی خواهان شفافیت و اصلاح‌کننده فرایندها به‌کار بسته می‌شود، ایجاد هراس در مدیران بالادستی نسبت به پیامدهای پیش‌بینی‌ناشده اقدامات اصلاح‌گرانه و شفافیت‌بخش مدیر مذکور است. هرچقدر فساد در یک سازمان اجرایی ریشه‌دار و فراگیرتر باشد، اصلاح فرایندها و ایجاد شفافیت با مقاومت سازمان‌یافته‌تر و جدی‌تری از درون خود سازمان مواجه خواهد شد، به‌گونه‌ای که در اندک زمانی، مدیر اصلاح‌گر در هر رده‌ای که باشد، به حاشیه رانده شده و درنهایت از سوی مدیران بالادست به بهانه‌های مختلف عزل می‌شود.

بیشتر بخوانید
شهرداری تهران در حوزه کاهش آسیب‌های اعتیاد تخصص و کارآمدی ندارد

عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه شهرداری تخصص و کارآمدی لازم را در حوزه کاهش اعتیاد ندارد، گفت: واگذاری بهره‌برداری هشت مرکز بهاران به بهزیستی اقدام درستی است مشروط به اینکه در قالب یک دستورالعمل شفاف، مسئولیت‌های سازمان بهزیستی و شان نظارتی شهرداری را مشخص کنیم.
بهاره آروین در دویست و هفتاد و یکمین جلسه علنی شورای شهر تهران با اشاره به اینکه درخصوص لایحه «مجوز واگذاری حق بهره‌برداری از هشت مرکز بهاران به سازمان بهزیستی استان تهران» چند ابهام وجود دارد، گفت: از ۲۶ مرکز بهاران شهرداری، ۱۶ مورد غیرفعالند یا تغییر کاربری داده شده‌اند. چند مرکز تحویل پلیس راهور شده است، به یگان حفاظت تحویل داده شده است یا در اختیار دفتر شهردار است و چند سال است که از برخی از آن‌ها هیچ بهره‌برداریی نمی‌شود که این یعنی ما این مراکز را به نام کاری ساخته‌ایم و به کام کار دیگری استفاده کرده‌ایم.
وی با بیان اینکه شهرداری تهران تخصص و کارآمدی لازم را در حوزه کاهش اعتیاد و اسیب‌های ناشی از آن ندارد، عنوان کرد: در حوزه گرمخانه‌ها نیز وضعیتی مشابه داریم و شهرداری تخصص و کارآمدی لازم را ندارد اما با ورود به این موضوع هزینه‌ای گزاف پرداخت می‌کنیم؛ آن هم بدون خروجی مناسب. ما به بهره‌برداران گرمخانه‌ها ساختمان می‌دهیم و هزینه آب و برق و گاز آن را هم پرداخت می‌کنیم و علاوه بر این‌ها بابت هر مددجو به مسئول اداره گرمخانه نفر شبی سی هزار تومان پرداختی داریم. ضمن اینکه سازمان خدمات اجتماعی را هم برای نظارت بر کار گرمخانه‌ها اختصاص داده‌ایم که اگر مخارج آن را هم حساب کنیم هزینه‌ها سر به فلک می‌کشد. این در حالی است که بهزیستی نه تنها ملک و هزینه آب و برق و گاز اختصاص نمی‌دهد؛ بلکه بابت هر مددجو به مسئول اداره گرمخانه تنها نفر شبی ۱۱ هزار تومان پرداخت می‌کند.

بیشتر بخوانید